Czy kiedykolwiek zdarzyło Wam się rozwiązywać z grupą jakiś problem, jednak rozwiązanie nie działało? Albo definiując problem czuliście, że zaledwie dotykacie sedna problemu? Częstym powodem takich sytuacji były niewłaściwie zdefiniowane problemy lub nieuwzględnione dodatkowe czynniki.
Wyobraź sobie projektowanie z uczniami nowego systemu bezpieczeństwa w rowerze, którego zadaniem byłaby ochrona przed wypadkami. Oczywiście można od razu przystąpić do wymyślenia poduszek powietrznych, sygnałów ostrzegawczych dla pieszych lub szeregu innych rozwiązań, ale… czy sam wypadek to właściwy problem, który należy rozwiązać? A może problem leży gdzieś głębiej?
W drabinie problemu wychodzimy od pierwotnie zdefiniowanego probemu i wspinając się po poszczególnych szczeblach w górę, zadajemy kilkukrotnie pytania DLACZEGO. Szukamy w ten sposób pierwotnej przyczyny wystąpienia problemu. Przykład: dlaczego rowerzyści powodują wypadki? Bo są rozkojarzeni. A dleczego są rozkojarzeni? Bo korzystają z telefonów komórkowych w czasie jazdy. A dlaczego to robią? Bo otrzymują powiadomienia. Wychodzimy od jednego problemu, ale dochodzimy do możliwej prawdziwej przyczyny problemu i to właśnie ten problem musimy rozwiązać.
Po pierwszym etapie zadania poszukujemy możliwych rozwiązań. Startując od pierwotnego problemu, podążamy w dół drabiny zadając pytanie JAK to zrobić. Jak sprawić, aby rowerzyści nie otrzymywali powiadomień z telefonów w czasie jazdy? Poprzez narzędzie monitorujące i blokujące telefon. Jak to zrobić? Poprzez aplikację. Jak? Aplikacja powinna wykrywać ruch i jazdę rowerem a następnie…
Pamiętaj. Drabina abstrakcji pozwala wyjść poza pierwotnie zdefiniowany problem, by poprzez zadawanie właściwych, odnaleźć pierwotną, faktyczną przyczynę występującego problemu oraz innowacyjny sposób rozwiązania tego problemu.
Kroki postępowania:
- Chcesz z uczniami stworzyć wynalazek. Napisz na środku arkusza flipchart postawiony pierwotny problem lub potrzebę potencjalnego użytkownika. Np. “Uczniowie nudzą się w muzeum ”
- Następnie zadajcie sobie pytanie. Dlaczego? / Po co? Wypiszcie na żółtej karteczce odpowiedź (lub kilka odpowiedzi). Przyklejcie karteczkę nad głównym problemem (kilka odpowiedzi umieśćcie w jednej linii)
- Następnie zadajcie kolejne pytanie Dlaczego? / Po co? Odpowiedź zapisaną na żółtej karteczce przyklejcie szczebel wyżej. Wspinając się po kolejnych szczeblach drabiny, definiujecie bardziej abstrakcyjne lub szersze aspekty problemu. Zwykle 3 lub 4 szczeble są wystarczające, aby zrozumieć istotę problemu.
- Następnie wróćcie do startowego problemu i idąc w dół zastanawiajcie się JAK to można osiągnąć stawiając pytanie “Jak?”
- Powtarzajcie to pytanie idąc szczeblami w dół.